Πανσέληνος: Εκεί που αρχίζει η αλήθεια... τελειώνει ο μύθος;

Διαφήμιση - Advertisement

Το ολόγιομο φεγγάρι που έγινε η αιτία να γραφτούν υπέροχα τραγούδια, σε άλλους προκαλεί ρομαντική διάθεση, σε άλλους νεύρα και αϋπνία και για κάποιους είναι απλά ένα αστρικό φαινόμενο που επαναλαμβάνεται κάθε μήνα. 

Πού αρχίζει όμως η αλήθεια και πού τελειώνει ο μύθος;

Η πανσέληνος λένε ότι προκαλεί επιληπτικές κρίσεις (από όπου και η συνώνυμη λέξη «σεληνιασμός» για την ασθένεια επιληψία) και διάφορα μαγικά «φαινόμενα» όπως η λυκανθρωπία.

Μία έρευνα αποκάλυψε πως ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων πιστεύει ότι οι σεληνιασμένοι άνθρωποι είναι επιρρεπείς σε ασυνήθιστες συμπεριφορές. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα βρετανικών αστυνομικών τμημάτων, το 2007, που έθεσαν σε υπηρεσία περισσότερους αστυνομικούς τις βραδιές που είχε πανσέληνο, σε μία προσπάθεια να αντιμετωπιστούν τα υποτιθέμενα υψηλά ποσοστά εγκληματικότητας τις βραδιές εκείνες.

Πολλοί νεοπαγανιστές πραγματοποιούν ένα μηνιαίο τελετουργικό, το Esbat, σε κάθε πανσέληνο, ενώ οπαδοί παραδοσιακών κινέζικων θρησκευτικών δοξασιών ετοιμάζουν τις προσφορές τους προς τους προγόνους τους και θεότητες σε κάθε πανσέληνο και νέα σελήνη.

Ωστόσο, οι ψυχολόγοι δεν έχουν βρει πειστικές ενδείξεις ότι η πανσέληνος έχει επιδράσεις πάνω στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Οι σχετικές στατιστικές μελέτες δεν συμφωνούν μεταξύ τους, καθώς άλλες δείχνουν θετική και άλλες αρνητική συσχέτιση.

Η πανσέληνος στην αρχαιότητα

Κατά τη διάρκεια των αιώνων, πολλά άτομα είπαν τη φράση «πρέπει να έχει πανσέληνο απόψε» προκειμένου να εξηγήσουν περίεργα γεγονότα κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Η ρωμαϊκή θεότητα της σελήνης έφερε ένα όνομα, το οποίο είναι γνωστό σε όλους μας μέχρι και σήμερα: Luna (Σελήνη) και αποτελεί πρόθεμα της λέξης lunatic (παράφρων).

Ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Αριστοτέλης και ο Ρωμαίος ιστορικός Πλίνιος ο Πρεσβύτερος υποστήριξαν πως ο εγκέφαλος είναι το πιο «υγρό» όργανο του ανθρώπινου οργανισμού και συνεπώς το πιο ευαίσθητο στις επιζήμιες επιδράσεις της σελήνης, που προκαλεί τις παλίρροιες.

Η άποψη περί «σεληνιασμού» ή «φαινομένου της Τρανσυλβανίας» όπως λέγεται και διαφορετικά, επικράτησε στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, καθώς υπήρχε η φήμη ότι οι άνθρωποι μεταμορφώνονται σε λυκανθρώπους ή βρικόλακες όταν είχε πανσέληνο. Μέχρι και σήμερα, πολλοί άνθρωποι πιστεύουν πως οι μυστικιστικές δυνάμεις της πανσελήνου παρασύρουν σε αλλοπρόσαλλες συμπεριφορές, εισαγωγή σε ψυχιατρικές κλινικές, αυτοκτονίες, ανθρωποκτονίες, επείγοντα περιστατικά, τροχαία ατυχήματα, καυγάδες και φασαρίες, λύσσα των σκυλιών και πολλά ακόμα παράξενα γεγονότα.

Η επιρροή του νερού

Ακολουθώντας την άποψη του Αριστοτέλη και του Πλινίου του Πρεσβύτερου, κάποιοι σύγχρονοι συγγραφείς, όπως ο ψυχίατρος Άρνολντ Λίμπερ από το Μαϊάμι, εικάζουν πως οι υποτιθέμενες επιπτώσεις της πανσελήνου στη συμπεριφορά προκαλούνται από την επιρροή της σελήνης στο νερό. Το φαινόμενο της Παλίρροιας, όπου τα νερά της θάλασσας αλλάζουν κατεύθυνση ανά 12 ώρες, οφείλεται κατά ένα μέρος στη βαρυτική έλξη της Σελήνης αλλά και του Ήλιου πάνω στη Γη. 

Το ανθρώπινο σώμα, εξάλλου, αποτελείται από 80% νερό, επομένως πιθανόν η σελήνη να ασκεί τα επιζήμια μαγικά της με κάποιο τρόπο, αποδιοργανώνοντας την ευθυγράμμιση των μορίων του νερού στο νευρικό μας σύστημα.

Σε μία μελέτη που δημοσιεύτηκε το 1982, η ερευνητική ομάδα υποστήριξε πως τα τροχαία ατυχήματα ήταν πιο συχνά τις βραδιές που είχε πανσέληνο. Μία όμως λάθος εκτίμηση ανέτρεψε τα ευρήματα αυτά: την περίοδο που αναφερόταν η μελέτη, οι πανσέληνοι συνέπιπταν συνήθως σαββατοκύριακα, όπου οι άνθρωποι οδηγούν περισσότερο. Όταν η ομάδα ανέλυσε εκ νέου τα δεδομένα της, με σκοπό να απομονώσει αυτόν τον παράγοντα, οι επιπτώσεις της πανσελήνου εξαφανίστηκαν.

Εκεί που αρχίζει η πεποίθηση

Εάν, λοιπόν, ο σεληνιασμός είναι μόνο ένας αστρονομικός και ψυχολογικός θρύλος, γιατί είναι τόσο ευρέως διαδεδομένος; Υπάρχουν πολλοί πιθανοί λόγοι. Βασικό ρόλο παίζουν σίγουρα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Υπάρχουν πάμπολλες ταινίες τρόμου του Χόλυγουντ που δείχνουν τις πιο τρομακτικές σκηνές, όπως μαχαιρώματα, πυροβολισμούς και ψυχωτικές συμπεριφορές να κορυφώνονται τις νύχτες που έχει πανσέληνο.

Μία μελέτη έδειξε πως οι νοσοκόμες που εργάζονται σε ψυχιατρικές κλινικές και πιστεύουν στις επιπτώσεις της σελήνης έγραφαν περισσότερες παρατηρήσεις περί «περίεργων συμπεριφορών» των ασθενών σε σχέση με τις νοσοκόμες που δεν πίστευαν στις σεληνιακές επιπτώσεις. Αντίθετα, όταν έχει πανσέληνο και δεν συμβαίνει κάτι περίεργο, τα ασήμαντα γεγονότα σβήνονται από τη μνήμη μας. Ως αποτέλεσμα αυτής της επιλεκτικής μας μνήμης, αντιλαμβανόμαστε εσφαλμένα μία συσχέτιση μεταξύ της πανσελήνου και των μυριάδων περίεργων γεγονότων.

pontos-news.gr