Breaking News

Το Χρονικό της Απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης

Διαφήμιση - Advertisement
Διαφήμιση - Advertisement
Στις 4.30 μμ της 25ης Οκτωβρίου, ο Αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος ειδοποιήθηκε ότι απεσταλμένοι του Τούρκου Αρχιστράτηγου, με επί κεφαλής τον Φρούραρχο Θεσσαλονίκης Στρατηγό Τεφίκ Πασά, μαζί με τους Προξένους της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας και της Αυστρίας, έφτασαν με ειδικό τραίνο στο Τεκελί όπου στάθμευε το Απόσπασμα Ευζώνων του Συνταγματάρχη Κωνσταντινόπουλου.

Οι Πρόξενοι ζήτησαν από τον Κωνσταντίνο να τους δεχθεί στο Στρατηγείο του, και εκεί του δήλωσαν ότι ο Τούρκος Αρχιστράτηγος ήταν πρόθυμος να δεχθεί την διακοπή των επιχειρήσεων, με τον όρο να του επιτραπεί να αποσυρθεί με τον Στρατό του στο φρούριο του Καραμπουρνού, μέχρι να υπογραφεί η ειρήνη. Αν ο Κωνσταντίνος δεχόταν τους όρους αυτούς, θα μπορούσε να καταλάβει τη πόλη σε μερικές ώρες, εισερχόμενος σε αυτή την 26η Οκτωβρίου.

Ο Κωνσταντίνος απάντησε ότι καταλαβαίνει τον κίνδυνο που διέτρεχε η πόλη, αν συνεχίζονταν οι μάχες, αλλά επέμεινε στην παράδοση και τον πλήρη αφοπλισμό των Τούρκων, επιτρέποντας μόνο στους Τούρκους Αξιωματικούς να κρατήσουν τα ξίφη τους, με την προϋπόθεση ότι θα του έδιναν τον λόγο της στρατιωτικής τους τιμής ότι δεν θα συμμετείχαν στο μέλλον σε επιχειρήσεις εναντίον των συμμαχικών στρατευμάτων.

Και έδωσε προθεσμία στον Σεφίκ Πασά να συνεννοηθεί με τον Αρχιστράτηγό του και να φέρει την απάντηση ως τις 6 το πρωί της επομένης, 26-10-1912. Μία ώρα πριν λήξει η προθεσμία, ο Σεφίκ επέστρεψε με την απάντηση του Ταχσίν, ο οποίος δεχόταν όλους τους όρους εκτός από την παράδοση του Καραμπουρνού. Και ζητούσε να μείνουν και 5.000 άνδρες του «υπό τα όπλα», για την προστασία τους.

Ο Κωνσταντίνος απέρριψε κάθε τροποποίηση των όρων του. Και απέρριψε το αίτημα του Σεφίκ για νέα προθεσμία, λέγοντάς του ότι δόθηκε ήδη Διαταγή για την προέλαση της Στρατιάς!

Και πράγματι, τις πρώτες πρωινές ώρες της 26ης Οκτωβρίου 1912, ο Ελληνικός Στρατός ξεκίνησε την προέλασή του προς την πόλη, από όλες τις κατευθύνσεις, με την 1η, 2η, 3η και 7η Μεραρχία να προχωρούν με καθαρά επιθετική διάταξη, ενώ η Ταξιαρχία Ιππικού στάλθηκε στη Γιουβέσνα , στον δρόμο των Σερρών, για να ανακόψει την Τουρκική υποχώρηση, αλλά και την Βουλγαρική προώθηση.

Ως τις 2 το μεσημέρι ολόκληρη η Στρατιά είχε αναπτυχθεί σε «τάξη μάχης», και ο ίδιος ο Κωνσταντίνος με το Επιτελείο του είχαν μεταφερθεί προς το Σιαμλί , επιβλέποντας από κοντά την προέλαση.

Στις 3 το μεσημέρι, ενώ η Στρατιά προέλαυνε σύμφωνα με τις Διαταγές και από τις προφυλακές ακούγονταν αραιοί πυροβολισμοί, έφτασε στο Στρατηγείο ο Ανθυπίλαρχος Μαραθέας, σταλμένος από τον Διοικητή της Ταξιαρχίας Ιππικού. Από αυτόν ο Κωνσταντίνος πληροφορήθηκε ότι η Ταξιαρχία Ιππικού συνάντησε στο χωριό Αποστολάρ ένα μικτό Σύνταγμα Ιππικού, σε απόσταση έξι ωρών περίπου ΒΔ της Θεσσαλονίκης, έχοντας πίσω του μία μικτή Ταξιαρχία Πεζικού τρεις ώρες παραπίσω, και μία Μεραρχία Πεζικού τρεις ώρες πιο πέρα. Το μικτό Σύνταγμα Ιππικού δεν μπορούσε να εισέλθει ή να επιτεθεί νύχτα και σκόπευε να διανυκτερεύσει στο Γκολόμπασι . Αυτή η πληροφορία ήταν βολική για τον Κωνσταντίνο.

Με τον αέρα και το κύρος του «συμμάχου Αρχιστρατήγου», που είναι «χαρούμενος για την επικείμενη συμμαχική νίκη», στέλνει επιστολή στον Σέρβο Διοικητή, λέγοντάς του να μην βιάζεται … φροντίζουν οι Έλληνες «Στρατηγέ μου … έχω τι τιμή να σας πληροφορήσω ότι βρίσκομαι ήδη μπροστά στη πόλη, στην οποία θα μπω απόψε … μην μπείτε στο κόπο να προχωρήσετε … πηγαίνετε όπου υπάρχει επείγουσα στρατιωτική ανάγκη …» Δεν πέρασαν δεκαπέντε λεπτά και στις ελληνικές προφυλακές φάνηκε Τούρκος Αξιωματικός με λευκή σημαία και γράμμα του Ταχσίν Πασά:

«… Έχω την τιμή να πληροφορήσω την Υμετέρα Υψηλότητα ότι αποδέχομαι τη πρότασή ΣΑΣ την οποία κάνατε χθες ...»Το μήνυμα παραδόθηκε αμέσως στον Κωνσταντίνο.

Αυτό ήταν η Θεσσαλονίκη ήταν πια δική του … χωρίς όρους …

Διέταξε την 7η Μεραρχία και το Απόσπασμα Ευζώνων να συνεχίσουν τη πορεία τους και να καταλάβουν τα περίχωρα, ενώ η υπόλοιπη Στρατιά διατάχτηκε να σταματήσει, για να αποφευχθούν συμπλοκές και περιττές αιματοχυσίες με τους υπό παράδοση Τούρκους.

Καθώς έδυε ο ήλιος, δύο Αξιωματικοί του Επιτελείου, ο Συνταγματάρχης Δούσμανης και ο Λοχαγός Μεταξάς έφταναν στο Στρατηγείο του Ταχσίν, για να υπογράψουν το Πρωτόκολλο της παράδοσης της Θεσσαλονίκης και τους Τουρκικού Στρατού : 25.000 άνδρες, 1.000 Αξιωματικοί, 70 πυροβόλα, 30 πολυβόλα, 1.200 ίπποι, άφθονο υλικό κάθε κατηγορίας και το φρούριο Καραμπουρνού … Τη στιγμή της αναχώρησης των Ελλήνων Επιτελών, ο Ταχσίν ζήτησε ως χάρη να σταματήσει η προέλαση της 7ης Μεραρχίας και παρακάλεσε τον Δούσμανη να ειδοποιήσει τον Μέραρχο της 2ης Μεραρχίας Καλλάρη για την παράδοση .

Με επείγον τηλεγράφημα ο Κωνσταντίνος ενημέρωσε τον Βασιλέα και τον Πρωθυπουργό για την παράδοση. Όμως, το τηλεγράφημα δεν έφτασε έγκαιρα στον Βενιζέλο, και αυτός ήταν σε «αναμμένα κάρβουνα».

Γεμάτος αγωνία, δεν βάστηξε άλλο τα προσχήματα και τηλεγράφησε στον Κωνσταντίνο, δίνοντάς του εντολή να αποδεχθεί την προσφερόμενη παράδοση (με τους όρους του Ταχσίν) και να μπει στην πόλη χωρίς άλλη καθυστέρηση, καθιστώντας τον υπεύθυνο για κάθε αναβολή!

Όταν τελικά πήρε την αναφορά, ο Βενιζέλος διέταξε να μην σταλεί το τηλεγράφημα, αλλά ήταν αργά.

Από τα μεσάνυχτα ακόμη της 26ης Οκτωβρίου είχαν εισέλθει στην πόλη και τα πρώτα τμήματα των Μακεδονομάχων πολεμιστών, με επί κεφαλής τον Κωνσταντίνο Μαζαράκη. Μετά την υπογραφή της συμφωνίας, μια Ίλη του 1ου Συντάγματος Ιππικού, υπό τον Ίλαρχο Βερύκιο, έφτασε ως την πλατεία Ελευθερίας.
newsnowgr.com